Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, bugün başlayacak olan Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere Vilnius’a gitti. Litvanya’ya hareketinden önce Atatürk Havalimanı’nda basın toplantısı düzenleyen Erdoğan zirvedeki gündem maddelerinden birinin NATO’nun genişlemesi olduğuna ve Türkiye’nin, NATO’nun açık kapı politikasını hep desteklemiş bir ülke olduğuna vurgu yaptı.
Kuzey Makedonya sadece isim meselesinden dolayı 16 yıl boyunca kapıda bekletilirken bu politikaya verdikleri desteği her fırsatta ifade ettiklerini dile getiren Erdoğan, şu ifadeleri kullandı: “İsveç ve Finlandiya’nın NATO’ya üyelik başvuruları konusunda geçtiğimiz yıl Madrid’de imzaladığımız üçlü mutabakatla bir yol haritası hazırlandı. Finlandiya, taahhütleri gereğince hareket ederek nisan ayında ittifaka resmen üye oldu.”
“İsveç konusunda ise süreç devam ediyor. İlgili kurumlarımızın İsveçli muhataplarıyla temasları şeffaf ve iyi niyetli bir yaklaşımla sürüyor. İsveç’in NATO’ya üyelik sürecinin ilerleyebilmesi, üçlü mutabakatta kayıtlı hususların yerine getirilmesine bağlıdır. Türkiye olarak terör örgütleriyle ve uzantılarıyla ayrım gözetilmeden mücadele edilmesi gerektiğini söylemekten neredeyse dilimizde tüy bitti.”
Türkiye’nin, NATO misyon ve harekatlarına en çok katkı veren ilk beş müttefikten biri olarak üzerine düşeni fazlasıyla yaptığını belirten Erdoğan, Türkiye’nin karada, denizde, havada ileri teknolojilerden yararlanarak, ittifaka ciddi kuvvet ve yetenekler sağladığını vurguladı. Erdoğan, NATO’nun da sınırları olan güney hudut bölgelerinde ve ötesinde terörle mücadelelerinin devam ettiğini dile getirerek, “Kitlesel düzensiz göç hareketlerinin önlenmesinde ve idaresinde küresel ölçekte kritik roller üstleniyoruz” diye konuştu.
Litvanya ziyareti vesilesiyle bir gerçeğin altını özellikle çizmek istediğine işaret eden Erdoğan, şunları söyledi: “Şu an 50 yılı aşkın zamandır Avrupa Birliği kapısında bekletilen bir Türkiye var ve şu anda NATO üyesi ülkelerin hemen hemen tamamı Avrupa Birliği üyesidir. Türkiye’yi Avrupa Birliği kapısında 50 yılı aşkın zamandır bekleten bu ülkelere buradan sesleniyorum ama aynı zamanda Vilnius’ta da sesleneceğim; önce gelin Türkiye’nin Avrupa Birliği’nde önünü açın, ondan sonra biz de Finlandiya ile ilgili nasıl onun önünü açtıysak, İsveç’in de önünü açalım.”
Erdoğan, önceki akşam ABD Başkanı Joe Biden’a da bu ifadeleri kullandığını aktararak, “Vilnius’ta da bu açıklamayı yapmak durumundayım. Çünkü ben de şuna inanıyorum; milletimin bizden beklentisi var. Milletimizin bizden beklentisini de artık daha kaldıramayız. 50 yılı aştı. Biz Türkiye’yiz. Biz bir Çatladıkapı ülkesi değiliz. Bunun bilinmesi lazım. Zirve marjında yapacağım görüşmelerde devlet ve hükümet başkanlarıyla bu temasları yaparken bunları da ifade edeceğim” ifadelerini kullandı.
Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Devlet ve Hükümet Başkanları Zirvesi’ne katılmak üzere geldiği Litvanya’nın başkenti Vilnius’taki temaslarına NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson görüşmesi ile başladı. Erdoğan, LIETXPO Sergi ve Kongre Merkezi’nde NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ve İsveç Başbakanı Ulf Kristersson’la üçlü görüşme yaptı. Görüşmede daha önce verdiği sözleri tutmayan İsveç, Türkiye’ye yeni vaatlerde bulundu.
Toplantı ile ilgili ilk açıklamayı NATO Genel Sekreteri Stoltenberg duyurdu.
Gazetecilerin sorularını cevaplandıran Stoltenberg, “Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın İsveç’in katılım protokolünü TBMM’ye en kısa sürede iletme ve TBMM ile onay için yakından çalışma konusunda mutabık kaldığını duyurmaktan memnuniyet duyuyorum” dedi. Stoltenberg, zirvede İsveç vaatlerini ise şöyle sıraladı:
* Müttefikler arasında savunma ticaret ve yatırımlarında yaptırım olmaması ve engellerin kaldırılmasına yönelik çalışmakta mutabık kalındı.
* İsveç, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestisi dahil Türkiye’nin AB’ye üyelik sürecine aktif destek verecek.
* İsveç’in terör örgütü YPG/PYD ve FETÖ’ye destek vermeyecek.
* NATO tarihinde ilk kez Terörle Mücadele Özel Koordinatörü atanacak.
* Türkiye ile İsveç arasında ikili güvenlik mekanizması kurulacak.
ABD Başkanı Joe Biden, Türkiye ile İsveç arasındaki mutabakatın ardından yazılı açıklama yaptı. Biden, “Türkiye’nin İsveç’in NATO’ya katılım protokollerini TBMM’ye götürmesini içeren açıklamayı memnuniyetle karşılıyorum. Avrupa-Atlantik bölgesinde savunma ve caydırıcılığı geliştirmek için Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye ile birlikte çalışmaya hazırım. İsveç Başbakanı Kristersson ve İsveç’i NATO’nun 32. üyesi olarak görmek için sabırsızlanıyorum. Stoltenberg’e kararlı liderliği için teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
“İsveç’in NATO üyeliği nezdinde nasıl bir tutum sergileyeceksiniz?” sorusu üzerine Erdoğan, bu işte nihai kararın TBMM’ye ait olduğunu ifade etti. TBMM bu kararı vermedikten sonra burada herhangi bir adım atmanın mümkün olmadığını dile getiren Erdoğan, “Bakın F-16’lar konusunda, vesairede hepsi neyi getiriyorlar? Diyorlar ki ‘Kongre’den geçmesi lazım.’ Onların Kongre’si varsa bizim de TBMM’miz var. TBMM’den geçmedikten sonra biz ‘Ben dedim oldu’ diyemeyiz” değerlendirmesinde bulundu.
ABD Başkanı Joe Biden’ın Kongre’de bazı senatörlerin F-16 satışına muhalefetini nasıl değerlendiğinin sorulması üzerine Erdoğan, Biden’ın “Ben elimden gelen bütün imkanı seferber ediyorum” dediğini aktardı. Cumhurbaşkanı Erdoğan, şunları kaydetti: “Bizden de aynısını istiyor. Tabii biz de kendisine dedik ki yani bizim olayla sizinki çok çok farklı. F-16 konusunda biz sizlerle NATO müttefiki olan iki ülke olarak burada atacağımız adımlarda tüm NATO düşmanlarına karşı kendimizi güçlü kılacağız. Bizim size yapmış olduğumuz ödemeler var. F-35’te yaptığımız ödeme var. 1 milyar 450 milyon dolar. Biz daha bu ödemenin karşılığını alamadık. Tabii şimdi Vilnius’ta bizim bir dar kapsamlı görüşmemiz olacak. Bu dar kapsamlı görüşmelerde kendisiyle bunları görüşeceğiz ve bu görüşmeyle birlikte de temenni ederim ki bu sıkıntıyı aşarız. Bunun da İsveç’le ilişkili hale getirilmesi bizi ayrıca üzmektedir.”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ayrıca 17 Temmuz’da bitecek Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılması için Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le yakın zamanda bir temasının olup olmayacağı sorulan Erdoğan, Putin’den gelecek ay bir ziyaret beklediklerini belirtti.
