Kira öderken vergi mi kesilecek? Son günlerde gündemi meşgul eden bu soru, milyonlarca kiracının ve ev sahibinin aklını kurcalamaya başladı. Basına yansıyan iddialara göre, konut kiralarına yüzde 20 oranında stopaj uygulanacağı ve elden kira döneminin sona ereceği konuşuluyor. Peki, Konut kiralarında stopaj var mı, yüzde kaç stopaj ödenir? Ev kira stopajı ne kadar, kim öder? Konut kiralarında uygulanacak stopaj miktarı haberimizde…
KONUT KİRALARINDA STOPAJ VAR MI?
Ev sahipleri ve kiracılar açısından son dönemin en çok tartışılan konularından biri de konut kiralarında stopaj uygulaması. Peki gerçekten böyle bir uygulama var mı? Mevcut vergi mevzuatına göre konut kiraları için stopaj kesintisi yapılmaz. Yani, bir bireyin yaşamak amacıyla kiraladığı konut için, kira ödemesi sırasında herhangi bir vergi kesintisi uygulaması söz konusu değildir.
Türkiye’de stopaj uygulaması daha çok işyeri kiraları için geçerlidir. Konut kiralarında ise gelir vergisi, ev sahibinin yıllık beyanı ile ödenir. Kiracı bu süreçte vergi sorumluluğu taşımaz. Ancak son günlerde gündeme gelen bazı haberlerde, konut kiralarına da stopaj getirileceği iddiası kamuoyunda ciddi bir yankı uyandırdı.
Bu iddialara karşı Hazine ve Maliye Bakanlığı net bir açıklama yaptı: Konut kiralarında stopaj uygulaması getirilmesine yönelik herhangi bir çalışmanın gündemde olmadığı belirtildi. Özetle, bugünkü şartlarda konut kiralarında stopaj bulunmamaktadır.
KONUT KİRALARINDA YÜZDE KAÇ STOPAJ ÖDENİR?
Konut kiralarında hâlihazırda uygulanan bir stopaj olmadığı için “yüzde kaç stopaj ödenir?” sorusunun yanıtı da teknik olarak sıfırdır. Yani bireylerin oturmak için kiraladıkları konutlar üzerinden herhangi bir oranda stopaj vergisi kesilmemektedir.
Ancak geçtiğimiz günlerde basına yansıyan düzenleme iddialarında, yüzde 20 oranında stopaj uygulanacağı öne sürüldü. Bu uygulama hayata geçerse, brüt kira bedelinin %20’si otomatik olarak kiracı tarafından devlete ödenecek ve ev sahibine net tutar aktarılacak.
Bu tür bir sistem işyeri kiralarında zaten uygulanıyor. İş yeri kiralayan şirketler, mal sahibine kira ödemesi yaparken brüt tutarın %20’sini stopaj olarak kesip devlete yatırıyor. Ancak konutlar için böyle bir sistem şu an mevcut değil.
Yani konut kiralarında şu anda “yüzde kaç stopaj ödenir?” sorusunun cevabı nettir: Stopaj ödenmez. Ancak gelecekte bu oran %20 olarak belirlenirse, hem kiracılar hem ev sahipleri açısından ciddi değişiklikler yaşanabilir.
EV KİRA STOPAJI NE KADAR?
Bugün itibarıyla konutlar için geçerli olan herhangi bir “ev kira stopajı” uygulaması bulunmamaktadır. Kiracı, ev sahibiyle yaptığı kira sözleşmesi çerçevesinde belirlenen kira tutarını öder ve bu ödeme üzerinden herhangi bir vergi kesintisi yapmaz.
Ancak söz konusu düzenleme yasalaşırsa, aylık kira bedelinin %20’si stopaj olarak kesilecek. Örneğin 15.000 TL kira ödeyen bir kiracı, 3.000 TL’yi stopaj olarak devlete ödeyecek ve kalan 12.000 TL’yi ev sahibine aktaracak. Bu durum, ev sahibinin yıllık kira gelirini doğrudan etkileyecektir.
Uygulama gerçekleşirse, bu kesinti “ön vergi” olarak değerlendirilecek. Yani ev sahibi, yıllık beyanname verirken bu kesintiyi mahsup edebilecek veya bazı durumlarda iade alabilecek. Ancak bu yeni sistemin getireceği detaylar ve olası istisnalar, düzenlemenin yasal metni açıklandığında netleşecektir.
Şu aşamada ev kira stopajı sıfır olmakla birlikte, gündeme gelen oran önerisi %20 seviyesindedir.
KONUT KİRALARINDA STOPAJI KİM ÖDER?
Vergi hukukunda stopaj, genellikle ödeme yapan taraf tarafından yapılır. Yani bir gelir ödemesi yapılırken, vergi kesintisinin kaynağında yapılması esastır. Bu sistem, devletin vergi tahsilatını daha hızlı ve güvenli yapmasını sağlar.
Eğer konut kiralarında stopaj uygulaması başlarsa, bu durumda stopajı ödeyen taraf kiracı olacaktır. Yani kiracı, ev sahibine kira ödemesi yaparken belirlenen stopaj oranını (örneğin %20) kesip devlete yatıracak, kalan tutarı ev sahibine verecektir.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken bir husus var: Stopaj teknik olarak kiracı tarafından devlete ödense de, bu vergi ev sahibinin geliri üzerinden hesaplandığı için, yükümlülük esasen ev sahibine aittir. Yani kira gelirinin vergilendirilmesi söz konusu olduğunda, sorumluluk ev sahibindedir.
Bu noktada taraflar arasında anlaşmazlık yaşanmaması adına sözleşmelere açık ifadeler konulması gerekebilir. Ayrıca, böyle bir sistemde kira ödemelerinin yalnızca banka veya PTT aracılığıyla yapılması zorunluluğu da getirilebilir. Böylece elden kira dönemi sona erecek ve vergi denetimi kolaylaşacaktır.
Şu an için bu sistem yürürlükte değil. Ancak yürürlüğe girerse, hem ev sahiplerinin hem kiracıların vergi yükümlülükleri değişmiş olacak.
